Το Μικρό Βιβλίο της Τέχνης (1549) από τον Caspar Hartung vom Hoff

 

Το Μικρό Βιβλίο της Τέχνης (1549) από τον Caspar Hartung vom Hoff 

Στον αξιοσέβαστο, ευγενή και μορφωμένο θεολόγο κ. Wilhem Guntzhoffer, τον πρώτο πάστορα του Kreych, εγώ, ο Caspar Hartung vom Hoff, αφιερώνω αυτό το μικρό βιβλίο φιλοσοφίας που ασχολείται για πρώτη φορά με την δοκιμασμένη Τέχνη από την αληθινή πρακτική καθώς και την εξήγηση της φυσικής τάξης με πρόλογο και σχήματα.

1549

Πρώτο Κεφάλαιο

Ευγενικέ και σεβαστέ επιστήμονα θεολόγε, έχω μια πολύ αδελφική προσευχή για σένα: Παρακαλώ δεχτείτε το μικρό μου βιβλίο με ευχαρίστηση, γιατί έχω φροντίσει να αναπτύξω το σύνολο και τις λεπτομέρειες.  Καθώς ο Θεός είναι αυτός που θέλει να εφαρμόσω τον εαυτό μου, καθώς Αυτός είναι που με υποχρεώνει να εκτελέσω αυτό το έργο, έτσι προσπαθώ να εκτελέσω το έργο μου σχολαστικά και να το φέρω σε επιτυχή κατάληξη.

Πάντα παρατηρούσα και παρατηρώ πόσο σεβασμό και αγάπη δείχνουν σε αυτή τη θεία και ουράνια τέχνη οι Πρίγκιπες, οι Άρχοντες και οι Ευγενείς, καθώς και οι απλοί άνθρωποι, οι λαϊκοί και οι κληρικοί των ανώτερων και κατώτερων τάξεων. Ωστόσο, οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνο δεν είναι σε θέση να φτάσουν σε καμία αλήθεια, αλλά τελειώνουν τη ζωή τους με έναν τρομακτικά θλιβερό τρόπο. Η μόνη αιτία της αποτυχίας τους είναι η άγνοια, διότι δεν κατανοούν τι μπορεί ή δεν μπορεί να αντέξει η φύση. Πρέπει να γνωρίζουν ότι ένα καθαρτικό δεν έχει καμία επίδραση σε έναν νεκρό άνθρωπο, αλλά ότι αν έχει απομείνει ένα νήμα ζωής στον άνθρωπο στον οποίο μπορεί να βοηθήσει αυτή η τέχνη, καταφέρνει, χάρη στην ίδια αυτή τέχνη, να διατηρήσει την καλή λειτουργία του σώματός του. 

Όταν κάποιος καυχιέται ότι μπορεί να φτιάξει ένα ελιξίριο από salnitre, salt, alum, verdigris, vitriol, orpiment, tuthie, arsenic, ammonia, ή antimony, για να μετατρέψει όλα τα μέταλλα σε βαρύ ασήμι, ισχυρίζομαι ότι αυτό που λέει είναι αδύνατο, γιατί όλα αυτά τα υλικά δεν προέρχονται από την ίδια φύση. Είναι εξίσου αδύνατο να φτιάξεις τη Ήλιο και τη Σελήνη χρησιμοποιώντας τέτοιες συνταγές, όπως είναι απίθανο να μετατρέψεις ένα ποντίκι σε αγελάδα που δίνει καλό γάλα και παράγει καλό τυρί.

Για το λόγο αυτό, η φύση των σωμάτων πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά προτού γίνουν μονάδα. Αυτό εξηγεί ο Arnaud de Villeneuve: "Το λευκό είναι λευκό λόγω της λευκότητάς του, το κόκκινο είναι κόκκινο λόγω της ερυθρότητάς του". Αλλά εδώ δεν πρόκειται για ένα σύνολο χαρακτήρων, όπως νομίζουν ορισμένοι σοφιστές, οι οποίοι χρησιμοποιούν μια συγκεχυμένη μάζα από ατραμίνη, καλαμίνη, μαγνησία, αιματίτη, παιδικά ούρα ή αίμα κατσίκας. Ο Raymond Lulle εξηγεί: "Η Τέχνη μας δεν βρίσκεται σε ένα πλήθος πραγμάτων, αλλά μόνο σε ένα πράγμα. Ο Johannes Lezen εκφράζει την ίδια ιδέα με τον ακόλουθο τρόπο: "Η λίθος μας αποτελείται από μια μονάδα που προέρχεται από τα ορυχεία και διαθέτει μια ζωντανή ψυχή, η οποία χαρακτηρίζεται από τρία ονόματα: σώμα, ψυχή και πνεύμα".

Στο όνομα του Θεού, για λόγους μεγαλύτερης σαφήνειας και ευκολότερης πρόσβασης του αναγνώστη σε αυτή την Τέχνη, πρέπει να αναπτύξω αυτό το θέμα, να συνεχίσω τα πειράματά μου και να εξετάσω το σύνολο στην επιθυμητή, ειλικρινή και φιλοσοφική του πτυχή. Από την άποψη αυτή, στηρίζομαι στις Άγιες Γραφές και σε άλλες φιλοσοφίες. Η προέλευση των πάντων βρίσκεται στη Γένεση και το πρώτο κεφάλαιο του Αγίου Ιωάννη είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον από αυτή την άποψη. Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη. Η γη ήταν άδεια και ασαφής, σκοτάδι κάλυπτε τον βυθό, ένας άνεμος από τον Θεό στροβιλίστηκε πάνω από τα νερά" (Γέν. Ι, 1-2 και Ιωάν. Ι, 1-5). Καθώς και "Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ήτο μετά του Θεού και ο Λόγος ήτο ο Θεός. Στην αρχή ήταν με τον Θεό. Τα πάντα γίνονταν μέσω αυτού και χωρίς αυτόν τίποτα δεν γινόταν. Αυτό που ήταν μέσα του ήταν ζωή, και η ζωή ήταν το φως των ανθρώπων, και το φως λάμπει στο σκοτάδι, και το σκοτάδι δεν το έπιασε. Στον Ψαλμό 139 διαβάζουμε: " Από πού να φύγω από το πνεύμα σου, από πού να φύγω από το πρόσωπό σου; Αν ανέβω στον ουρανό, εσύ είσαι εκεί, αν ξαπλώσω στην κόλαση, εσύ είσαι εκεί" (Ψαλμός 139:7-8). Στον Ψαλμό 29: "Ευχαριστήστε τον Κύριο για τη δόξα του ονόματός του- προσκυνήστε τον Κύριο στην αγία του λαμπρότητα. Η φωνή του Γιαχβέ επάνω στα νερά, ο Θεός της δόξας βροντοφωνάζει- ο Γιαχβέ επάνω στα νερά που είναι αμέτρητα" (Ψαλμός 29:1-3).

Έτσι ο Θεός άρχισε να δημιουργεί τα πάντα πάνω στη γη και κάτω από τη γη. Στη συνέχεια έδωσε σε κάθε φύση τη δική της παρόμοια φύση, όπως εξηγεί στον Νώε στο 7ο κεφάλαιο της Γένεσης: "Μπες στην κιβωτό, εσύ και όλη η οικογένειά σου" (Γέν. 7:1-2). Ο Θεός τον διατάζει να φέρει τα ζώα, καθαρά και ακάθαρτα. Στο τέλος της θεϊκής οργής, κάθε είδος γεννά ένα αρσενικό και ένα θηλυκό που είναι όμοια από κάθε άποψη. 

Στο 31ο κεφάλαιο της Εξόδου, βλέπουμε πώς ο Κύριος έστειλε στον Βαζαλέλ, γιο του Ουρί, γιου του Χουρ, από τη φυλή του Ιούδα, ένα πνεύμα του Θεού, δίνοντάς του σοφία, λογική, γνώση και όλα τα άλλα χαρίσματα, ώστε να μπορεί να εργαστεί στην τέχνη του χρυσού και του αργύρου. Έτσι έσπειρε στον άνθρωπο την επιθυμία για σοφία και λογική, ώστε το φως να λάμψει από το σκοτάδι -αυτό υποσχέθηκε στην Αγία Γραφή και από τους προφήτες σε όσους έχουν πίστη και εμπιστοσύνη- και να αποκαλυφθεί αυτό που είναι σφραγισμένο. 

Έτσι ο Σολομώντας επιβεβαιώνει στο 7ο κεφάλαιο του βιβλίου της Σοφίας: "Μου έδωσε μια αλάνθαστη γνώση των όντων, για να γνωρίζω τη δομή του κόσμου και τη δραστηριότητα των τεσσάρων στοιχείων- την αρχή, το τέλος και το μέσον του χρόνου- την εναλλαγή των ηλιοστασίων, τις αλλαγές των εποχών- τους κύκλους του έτους, τις θέσεις των άστρων, τη φύση των ζώων, το ένστικτο των άγριων ζώων- τη δύναμη των πνευμάτων και τις σκέψεις των ανθρώπων- τις ποικιλίες των φυτών, τις αρετές των ριζών. "Όλα όσα είναι κρυμμένα, όλα όσα φαίνονται, τα έμαθα. Διότι ο εργάτης των πάντων είναι αυτός που με δίδαξε, η Σοφία" (Σοφία 7:17-21). Ο Σολομώντας, στο κεφάλαιο 16 των Παροιμιών, λέει: "Ο Γιαχβέ έκανε τα πάντα" (Πρ. 16).  

Διαβάζοντας αυτά τα χωρία της Γραφής, παρατηρεί κανείς ότι όλη η φιλοσοφία που εξέθεσε ο Σολομώντας ήρθε σ' αυτόν από το Πνεύμα του Θεού για την υπηρεσία του ενός Θεού, του Κυρίου μας.

Από όλα αυτά προέκυψε η απόφαση να γράψω αυτό το βιβλίο. Στην αρχή της έρευνάς μου, σπατάλησα έξι χρόνια στη συντροφιά άχρηστων και κοσμικών σοφισμάτων. Εκείνη την εποχή μπήκα στην τάξη της ακμάζουσας Σχολής του Spire. Μετά τα πρώτα πέντε χρόνια, απέρριψα όλα τα άχρηστα, λανθασμένα, μάταια βιβλία, γεμάτα ψεύτικες συνταγές και περιττές συζητήσεις. Τότε προσευχήθηκα στον Θεό να μου χαρίσει σοφία, λογική και κατανόηση, ώστε να αποκτήσω πρόσβαση στον κήπο του Σοφού, να αναπληρώσω τον χαμένο χρόνο και να ανακαλύψω την ουσία όλων των πραγμάτων, τον θησαυρό που είναι κρυμμένος στο χωράφι.

Στο κεφάλαιο 13 του Ματθαίου, όπου γίνεται λόγος για τα ωραία μαργαριτάρια, διαβάζουμε: "Έτσι λοιπόν κάθε γραφιάς που έγινε μαθητής της βασιλείας των ουρανών είναι σαν τον γαιοκτήμονα που βγάζει από τον θησαυρό του τα καινούργια και τα παλιά" (Ματθαίος 13:44-46, 52). Διαβάστε ξανά τα λόγια του Σειράχ στο κεφάλαιο 51 του Εκκλησιαστή: "Ελάτε κοντά μου, άσχετοι, και μάθετε. Γιατί ισχυρίζεσαι ότι είσαι τόσο στερημένος όταν ο λαιμός σου διψάει τόσο πολύ; Άνοιξα το στόμα μου για να μάθω. Σκεφτείτε και αγοράστε σοφία χωρίς χρήματα. Βάλτε το λαιμό σας κάτω από το ζυγό και οι ψυχές σας θα γνωρίσουν το δρόμο. Βλέπετε, η Σοφία είναι κοντά, προσιτή. (Si 51, 23-27).

Κοιτάξτε με, μόχθησα για πολύ καιρό, αλλά η ανταμοιβή ήταν μεγάλη, δεν κουράστηκα ποτέ να εκπλήσσομαι και την κυνήγησα ακούραστα. Αυτή και εγώ γίναμε μια καρδιά. Μου φάνηκε αγνή από την αρχή. Η καρδιά μου φώναζε για αυτή τη σοφία και τελικά βρήκα τον θησαυρό της γνώσης. Λάβετε αυτή τη διδασκαλία σαν ένα μεγάλο θησαυρό από ασήμι και φυλάξτε τον σαν ένα μεγάλο σωρό από χρυσό. Να χαίρεστε για το έλεος του Θεού, να μην ντρέπεστε να Τον δοξάζετε και να κάνετε ό,τι σας έχει διαταχθεί. Δώστε του τον χρόνο που χρειάζεται και θα σας ανταμείψει εν ευθέτω χρόνω.

Όσον αφορά εμένα, προκειμένου να αναπληρώσω τον χαμένο χρόνο, θέλω να ξεκινήσω το έργο μου, το οποίο αντλώ από την εντολή του Ιησού Χριστού και το οποίο θα αφιερώσω στη μελλοντική αξία της αιώνιας δόξας. Αυτό θα με βοηθήσει να βρω την αιώνια ζωή με τη βοήθεια του Θεού. Υπό την επίδραση του Αγίου Πνεύματος, έχω δει και βιώσει πολλά πράγματα. Έτσι κατάλαβα τη χρησιμότητα αυτής της φιλοσοφίας, το νόημα της οποίας μου αποκάλυψε ο Θεός. Έτσι μπορώ εγώ ο ίδιος να μεταδώσω αυτή τη διδασκαλία στους φτωχούς ευσεβείς ανθρώπους που ακολουθούν τα λόγια του Αγίου Ευαγγελίου και των προφητών του Θεού, τα ίδια λόγια που αναγγέλλουν τη σοφία του μυστηρίου όλων των μυστηρίων.

Αυτό το μυστήριο είναι φάρμακο για όλες τις ασθένειες, ανθρώπινες και ζωικές, για τις ασθένειες των φυτών, των ριζών και των δέντρων. Είναι ένα φάρμακο που θεραπεύει και κρατάει ζωντανό κάθε ον και κάθε πράγμα, μέχρι το τέλος, μέχρι την τελευταία στιγμή που ο Θεός θέλει να τους δώσει.  Εδώ είμαι και ικετεύω τον Παντοδύναμο Θεό μας, αυτόν που μου αποκαλύπτει το μυστήριο της φιλοσοφίας του σε μένα, έναν άθλιο και ανάξιο αμαρτωλό, τον ικετεύω ταπεινά με όλη μου τη δύναμη να μην αφήσει αυτό το βιβλίο στα χέρια των κακών, των βίαιων, των ανάξιων, που θα ήθελαν να το χρησιμοποιήσουν με μοναδική επιθυμία να αποκτήσουν επίγεια δόξα και πλούτο, ανθρώπων που δεν θα το μοιράζονταν με άλλους ευλογημένους και ενάρετους ανθρώπους, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Ωστόσο, ο Θεός θα τη δώσει σε όσους είναι άξιοι, άγρυπνοι και ειλικρινείς. Αναθέτω, λοιπόν, αυτό το μικρό έργο στον Κύριο Θεό μου και στον Ιησού Χριστό, τον μονογενή του γιο, οι οποίοι θα το μεταδώσουν οι ίδιοι σε όσους είναι άξιοι. Με αυτή την πεποίθηση, προσεγγίζω τώρα την αποκάλυψη του μυστηρίου, ακολουθώντας τη σειρά των κεφαλαίων και των στοιχείων.

Προσευχή προς το Άγιο Πνεύμα: "Αποκάλυψέ μου ό,τι δεν γνωρίζω, δίδαξέ με ό,τι δεν ξέρω να κάνω, δώσε μου ό,τι μου λείπει, κατοίκησε στις πέντε αισθήσεις μου, δώσε μου τα επτά χαρίσματα, χάρισέ μου τη θεία ειρήνη που είναι δική σου, Κύριε, νουθέτησέ με και δίδαξέ με να ζω με ευθύτητα, για τον Θεό και για τον πλησίον μου. Ας είναι έτσι".