The Virga Aurea - Εβδομήντα δύο μαγικά και άλλα συναφή αλφάβητα

 

The Virga Aurea - Εβδομήντα δύο μαγικά και άλλα συναφή αλφάβητα.

Το 1978, ενώ έκανα έρευνα για το βιβλίο μου σχετικά με το Μαγικό Ημερολόγιο, συνάντησα μια άλλη μεγάλη γκραβούρα που είχε μια κάποια επιφανειακή ομοιότητα με την πλάκα του de Bry (μάλιστα ο Γάλλος F. De Mely που εξέδωσε μια έκδοση αυτού του έργου το 1922 φαίνεται να τα θεώρησε και τα δύο μέρος του ίδιου βιβλίου). Πρόκειται για το Virga Aurea του James Bonaventure Hepburn που εκδόθηκε στη Ρώμη το 1616. Το Virga Aurea, ή για να δώσουμε τον πλήρη τίτλο, "Η ουράνια χρυσή ράβδος της Υπεραγίας Θεοτόκου σε εβδομήντα δύο δοξασίες" αποτελείται από έναν κατάλογο εβδομήντα δύο αλφαβήτων (στην πραγματικότητα εβδομήντα, συν τα Λατινικά και τα Εβραϊκά που είναι οι δύο γλώσσες του κειμένου της πλάκας). Μερικά από αυτά τα αλφάβητα είναι αυτά των γνωστών αρχαίων γλωσσών, όπως για παράδειγμα τα Ελληνικά, τα Ιβηρικά, τα Γερμανικά, τα Φοινικικά κ.λπ. ενώ άλλα είναι μαγικά αλφάβητα, τα Αγγελικά, τα Coelestial, τα Σεραφικά, τα Σολωμονικά κ.λπ. και έτσι ολόκληρη η πλάκα είναι μια εγκυκλοπαίδεια αλφαβητικού συμβολισμού.

Ο James Bonaventure Hepburn (1573 - 1620) ήταν Σκωτσέζος που γεννήθηκε στο East Lothian κοντά στο Εδιμβούργο. Έγινε ικανός και σεβαστός λόγιος, και επειδή ήταν Καθολικός και μέλος του αυστηρού τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου του Παύλου, έφτασε στην υψηλή θέση του Φύλακα των Ανατολικών Βιβλίων και των Χειρόγραφων στο Βατικανό. Είχε μεγάλη γνώση των ανατολικών γλωσσών και, ιδίως, των Εβραϊκών. Το 1591 δημοσίευσε την αραβική γραμματική του και αργότερα θα μετέφραζε ένα Καμπαλιστικό βιβλίο από τα Εβραϊκά στα Λατινικά, το "Kettar Maleuth" του ραβίνου Σολομώντα, ωστόσο δεν έχω καταφέρει να εντοπίσω αντίγραφο αυτού του έργου.

Η Virga Aurea δημοσιεύτηκε ως μεγάλη χαλκογραφία (περίπου 20" επί 32") στη Ρώμη το 1616, αν και από τα εσωτερικά στοιχεία φαίνεται ότι ο Hepburn παρήγαγε αρχικά ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο με τα βασικά στοιχεία του έργου που έγινε με διάφορα χρώματα και πιθανώς με τη χρήση χρυσού. Η χαλκογραφία αποτελείται από μια καταγραφή σε τέσσερις στήλες των εβδομήντα αλφαβήτων, κάθε γράμμα των οποίων παρουσιάζεται μεταφρασμένο στη Λατινική γραφή, μαζί με ένα μικρό έμβλημα και ένα σύντομο κείμενο από τη Βίβλο. Οι κατάλογοι αυτοί επικεφαλής είναι μια εικόνα με επίκεντρο τη μορφή της Παναγίας, η οποία στέκεται κάτω από την Τριάδα του Πατέρα, στη δεξιά πλευρά, του Υιού, στην αριστερή, και του Αγίου Πνεύματος που συμπληρώνει το τρίγωνο, και παρουσιάζεται ως περιστέρι που κατεβαίνει. Η Παναγία στέκεται πάνω στην ημισέληνο μέσα σε ένα λαμπρό αυγό φωτός με κέντρο τον Ήλιο. Μέσα στο χώρο του αυγού βρίσκονται οι άλλοι πέντε πλανήτες και η Παναγία φέρει φωτοστέφανο από τα δώδεκα αστέρια. Στην αριστερή πλευρά της μια φτερωτή γυναικεία μορφή της Αφροδίτης με ρέοντα χιτώνα, στέκεται πάνω σε έναν δράκο, το δεξί της χέρι δείχνει προς τον ουρανό και το αριστερό της κρατά έναν κρίνο. Στη δεξιά πλευρά της Παναγίας, μια φτερωτή μορφή του Άρη, ντυμένη με κράνος, σπαθί και χιτώνα, κρατά στο δεξί της χέρι μια μακριά λόγχη και στο αριστερό ένα σετ από λέπια, και στέκεται πάνω σε έναν αετό. Τη σκηνή αυτή πλαισιώνουν ορισμένοι Άγιοι, μεταξύ των οποίων ο Άγιος Πέτρος, ο Άγιος Bonaventure και πιθανώς ο Άγιος Ανδρέας.

Το έργο είναι αφιερωμένο στον Πάπα Παύλο Ε΄ (Πάπας από το 1605-21), ο οποίος ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τα βιβλία, επεκτείνοντας σημαντικά τη Βιβλιοθήκη του Βατικανού κατά τη διάρκεια της Ποντιφικής του θητείας και ξεκινώντας μια συλλογή Αρχαιοτήτων. Φυσικά, θα έδειχνε απόλυτη συμπάθεια και πιθανώς θα ενθάρρυνε τις επιστημονικές αναζητήσεις του Hepburn. Η πιο ανοιχτή προσέγγισή του στην επιστήμη, επέτρεψε στον Χέπμπορν την ελευθερία να εξετάσει ακόμη και το ενδεχόμενο να δημοσιεύσει τη μετάφραση του Καμπαλιστικού έργου του, παρόλο που μια δεκαετία περίπου πριν, ο Τζορντάνο Μπρούνο είχε καεί στην πυρά στη Ρώμη ως αιρετικός επειδή ακολουθούσε παρόμοια ενδιαφέροντα.

Το έγγραφο αυτό είναι μια ανεκτίμητη συλλογή αλφαβήτων που παρέχει μια ευρεία επισκόπηση πολλών διαφορετικών αλφαβητικών συμβόλων τόσο των επινοημένων μαγικών αλφαβήτων όσο και εκείνων των υπαρχουσών γλωσσών. Ένα σύνθετο λογοπαίγνιο κατοχυρώνεται στη λέξη "Virga" του τίτλου στα Λατινικά - Virga, "ράβδος" που χρησιμοποιείται με τη μία έννοια για τα αλφαβητικά σύμβολα, τα οποία μερικές φορές περιγράφονται ως "ράβδοι" μιας γλώσσας, η άλλη έννοια της λέξης "ράβδος" αναφέρεται στο κείμενο ως η ράβδος του Μωυσή και η παπική ράβδος ή ράβδος εξουσίας- και τέλος "Virga", η Παρθένος.

Για να συγκεντρώσει όλο αυτό το πλήθος υλικού, ο Hepburn πρέπει να είχε ένα ευρύ φάσμα πηγών για να μελετήσει, και το πιο πιθανό είναι ότι το υλικό αυτό ήταν διαθέσιμο στην ίδια τη Βιβλιοθήκη του Βατικανού. Όσον αφορά τα κίνητρα του Hepburn για τη δημοσίευση μιας τέτοιας συλλογής αλφαβήτων, μπορούμε μόνο να υποθέσουμε. Σίγουρα τα παρήγαγε σε μια μορφή που της προσέδιδε επιστημονική αξιοπρέπεια και, επίσης, με την επικεφαλίδα της με τη μορφή της Παναγίας, χρησιμοποιώντας το λογοπαίγνιο "Virga" Rod-Virgin, της προσέδιδε αξιοπιστία όσον αφορά την Εκκλησία. Η χρονική στιγμή της έκδοσης, το 1616, ακριβώς στο κέντρο της εκδοτικής περιόδου των Ροδόσταυρων/ερμητικών, υποδηλώνει ότι ο Hepburn με τον τρόπο του μπορεί να ανταποκρινόταν σε αυτή την παρόρμηση. Υπό το πρόσχημα της Παναγίας που ηγείται της πινακίδας, ο Hepburn μπόρεσε να αποκαλύψει δημοσίως τον συμβολισμό πολλών αλφαβήτων, και ιδίως των μαγικών αλφαβήτων. Αν λάβουμε επιπλέον υπόψη το ενδιαφέρον του Hepburn για την Καμπάλα, καθώς και τη μετάφραση και δημοσίευση ενός σολομώντειου αποκρυφιστικού κειμένου, νομίζω ότι δικαιολογούμαστε να υποθέσουμε ότι ο Hepburn μπορεί, με κάποιο μικρό τρόπο, να συνέβαλε στη δημόσια αποκάλυψη εκείνη την εποχή της εσωτερικής σοφίας του παρελθόντος. Τουλάχιστον μπορεί κανείς να υποθέσει ότι εμπνεύστηκε από αυτό το κίνημα για την παραγωγή της Virga Aurea. Ως βιβλιοθηκάριος στο Βατικανό, σίγουρα θα είχε λάβει τα πρώτα αντίγραφα των εκδόσεων των Ροδόσταυρων. Η Virga Aurea, αν και είναι μια ενιαία μεγάλη γκραβούρα, περιέχει μια τέτοια μάζα λεπτομερειών που μια εξαντλητική ανάλυση θα αφεθεί για αργότερα.

Τμήμα κάτω από τη μορφή της Παναγίας μεταφρασμένο από την Patricia Tahil

Στον Ευλογημένο Πατέρα και Κύριό μας, Πάπα Παύλο τον Πέμπτο, στην Αιώνια Ευτυχία Παρασυρμένη από τις πλάνες και τις εξαπατήσεις του Κακού Πνεύματος, η αρχαιότητα κρατούσε την ησυχία της από το να βοηθήσει τους αναζητητές του δάφνινου κλαδιού, το σκοτάδι της πλάνης διαλύθηκε από τα έθνη με την ανατολή του Ήλιου της Δικαιοσύνης, ας επιτραπεί τώρα στους αναζητητές να προτιμήσουν τη σωτηρία, την ασφάλεια και τη ράβδο του Ιεσσαί, το χρυσό μας κλαδί, δηλαδή την Παναγία. Έτσι, Ω πιο Ευλογημένε των Πριγκίπων, σκιαγραφημένο από το μολύβι μου από την ιερή σελίδα, με χρώματα που ήταν στο χέρι, τοποθετημένο σε μια γιρλάντα από εβδομήντα δύο επαίνους, περιτριγυρισμένο από λουλούδια και διάφορα ευχάριστα αριθμητικά σύμβολα, ή στολισμένο με κορδέλες, τοποθετώ και στερεώνω ταπεινά αυτή την αναθηματική εικόνα στα πόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μετά από πολλές μεταμεσονύκτιες προσπάθειες, επιτρέψτε μου να δώσω υπόσχεση της ψυχής μου, λαχταρώντας και αγωνιζόμενος πολλά χρόνια μετά την Υπεραγία Θεοτόκο, για την επιτυχία του Κανόνα με τον οποίο είμαστε ευλογημένοι, και για τη μακρά και αιώνια καρποφορία του, έτσι ώστε να ευχαριστήσει τον Παντοδύναμο Θεό να είναι ευγενικός προς την Εκκλησία Του, την οποία επάξια ηγείσαι και σοφά κυβερνάς. Και ποιον δεν μπορώ να εξαναγκάσω, οπλισμένος με την ευλογημένη ράβδο; 

Αυτό που ο Θεός έκανε ως ράβδο του Μωυσή, διάσημο και σεβαστό σε δύναμη, ο Μωυσής ήταν από αυτό το μεγαλύτερο και πιο ουράνιο, αφού ήταν κυβερνήτης ενός μέρους, του κομμένου κλαδιού, και μπορεί, με την Καλή Ράβδο, να είναι κυβερνήτης ολόκληρου του κόσμου.

Με τη βοήθεια της ευλογημένης ράβδου, αλλά και με αιματηρή θυσία, ο ένας (δηλ. ο Μωυσής) ήταν επικεφαλής της Συναγωγής, ο άλλος (δηλ. ο Πάπας), με την ευλογία της αναίμακτης ράβδου είναι Μέγας Ποντίφικας της Καθολικής Εκκλησίας. Ο ένας γνώριζε την εμφάνιση της αλήθειας, με την ευλογία της Ράβδου, και ήταν ο προκάτοχος του Χριστού, ο άλλος, με την ευλογία της Ράβδου, είναι ο διάδοχός του, προικισμένος με τη δίδυμη, ή εκτεταμένη, βασιλική και ιερατική Ράβδο. Διότι ο Μωυσής υπέταξε τα φίδια με τη ράβδο του, χώρισε τη θάλασσα και άντλησε νερό από τον βράχο. Με την ευλογημένη ράβδο του, ο Πάπας κάνει τον βράχο (ή το Σώμα του Χριστού) από ψωμί, και το πολύτιμο Αίμα Του από κρασί, διασχίζει την Κόλαση, και κλείνει ή ανοίγει τον Παράδεισο, σκοτώνει το παλιό φίδι, και τα πρόσφατα αιρετικά φίδια.

Ο ένας τύπος της ευλογημένης ράβδου είναι αυτός του Μωυσή, διάσημος για τα σημεία και τα αληθινά θαύματα, ενώ ο άλλος, που εκφράζει περισσότερο την Υπερευλογημένη Κόρη, έχει τον χαρακτήρα της ράβδου του Ιεσσαί.

Καταδέξου λοιπόν, Ω Υπερευλογημένε των Πριγκίπων, να δεχτείς αυτό το μικροσκοπικό δώρο αφοσίωσης στην Υπεραγία Θεοτόκο, και να δεις με καλοσύνη τη θεωρία μου για την Αγία Ράβδο, και να με αγκαλιάσεις και να με περιθάλψεις με καλοσύνη, όπως συνηθίζεις να κάνεις με όλα τα μικρότερα παιδιά της Εκκλησίας.

Πατέρας James Bonaventure Hepburn, Σκωτσέζος.

Τάγμα του Αγίου Φραγκίσκου του Παύλου.

Τα 72 Αλφάβητα, ή "οι εβδομήντα δύο έπαινοι", συνδέονται με το όνομα του Θεού με 72 γράμματα στην Εβραϊκή παράδοση, το Shemhamphorash. Αυτό περιέχεται στους τρεις στίχους της Εξόδου XIV : 19, 20 και 21, καθένας από τους οποίους περιέχει 72 γράμματα στα Εβραϊκά, τα οποία όταν καταγράφονται χρησιμοποιώντας το Kαμπαλιστικό σύστημα του boustrophedon, δίνουν 72 Ονόματα του Θεού. Είναι ενδιαφέρον ότι το κείμενο της Εξόδου XIV, 21 περιγράφει τον Μωυσή να απλώνει το χέρι του πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα και να χωρίζει τα νερά, κάτι που αναφέρεται στο κείμενο της Virga Aurea.

Μια γενιά αργότερα, ο Ιησουίτης Αθανάσιος Κίρχερ (1602 - 1680), (το τελευταίο έμβλημα) ένας άλλος λόγιος που εργαζόταν στο πλαίσιο της Καθολικής Εκκλησίας, ασχολήθηκε πολύ με τις γλώσσες. Ο Κίρχερ δημοσίευσε τη δική του εκδοχή του Shemhamphorash, των 72 Ονομάτων του Θεού στις διάφορες γλώσσες, με τη μορφή χαραγμένης πλάκας στο βιβλίο του Oedipus Aegypticus (Ρώμη 1652-4), το οποίο απεικονίζεται δίπλα, και πιθανότατα γνώριζε το έργο του Χέπμπορν όταν συνέτασσε αυτή την πλάκα.

Μετάφραση G.J.P. από το κείμενο του Adam McLean