Mylius, Opus medico-chymicum 1618
Θα εκτυπώσω αύριο αυτό το συμπαντικό έμβλημα στην πιο τέλεια ανάλυση, καθαρότητα που έχω βρει και φυσικά στο πιο μεγάλο μέγεθος όπως βλέπεται, έβαλα τις ιδιότητες για δείτε πως δεν λέω φούμαρα :) Όποιο το θέλει μπορεί να μου στείλει μήνυμα.
Matthäus Merian ο Πρεσβύτερος, Αλχημική εικόνα του κόσμου, περιέχεται στο έργο του Johann Daniel Mylius, Opus medico-chymicum, Frankfurt: Lucas Jennis 1618/20, εδώ τόμος 3, 1618, ενυπόγραφος τίτλος In praefationem tertiam / Basilicae Philsophicae, κάτω δεξιά MMerian. fecit. Από την προηγούμενη κατοχή του Johann Hartmann Beyer, UB Frankfurt, Sign. Occ. 1150 τόμος 3
Το λεγόμενο Αλχημικό Συμπαντικό Τοπίο θεωρείται το εγκόλπιο των αλχημικών εκτυπώσεων. Η χαλκογραφία, η οποία διακρίνεται για τη ζωγραφική εκτέλεση και την πολύπλοκη ενοποίηση διαφορετικών πλαισίων, δημιουργήθηκε -μαζί με το πορτρέτο του συγγραφέα- το 1618 και είναι ένα από τα λίγα έργα που υπογράφει ο Merian ο Πρεσβύτερος. Το φύλλο του συστήματος ανήκει σε μια σειρά από 4 αναδιπλούμενες, διπλοσέλιδες πλάκες του εκτενούς Opus medico chymicum, το οποίο έχει διατηρηθεί σε αξιοσημείωτα καλή κατάσταση στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, μαζί με όλες τις πλάκες που κατά τα άλλα αφαιρέθηκαν συχνά. Ως επιστέγασμα της Praefatio (Εισαγωγή) του τρίτου μέρους και ταυτόχρονα ως προοίμιο της πρακτικής παραγωγής της συμπαντικής ιατρικής στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, η εικονογράφηση αναλαμβάνει μια σημαντική διαμεσολαβητική λειτουργία.
Ο δογματικός πίνακας με οικουμενικές αξιώσεις είναι το εικαστικό ισοδύναμο των δογμάτων της Tabula Smaragdina του γνωστού αλχημιστή Ερμή Τρισμέγιστου - μαζί με την παραστατική αναπαράσταση του Πανσόφου στον μανδύα των αστεριών που είναι τοποθετημένα στον κεντρικό άξονα. Προφανώς, η συνολική σύνθεση δεν είναι μια κλασική ζωγραφική τοπίου, αλλά ένα εξιδανικευμένο "συμπαντικό τοπίο" φορτισμένο με περισσότερο ή λιγότερο σαφώς ερμηνεύσιμα σύμβολα και διαγράμματα, το οποίο συνδέει το "πάνω" με το "κάτω". Μέσω της συμβολικής έκφρασης των διαφόρων σταδίων της στιγμιαία σταματημένης αλχημικής διαδικασίας, ο θεατής λαμβάνει μια διδακτική εικόνα των βασικών αρχών της αλχημείας.
Το ανοιχτό, δυναμικά κατανοητό σύστημα του χώρου και του χρόνου φέρνει στο προσκήνιο την ευελιξία του σύμπαντος. Τα διάφορα συμφραζόμενα χωρίζονται εικαστικά με μια υφολογική διαίρεση και διακρίνονται σαφώς μεταξύ τους με συστηματική σύνθεση. Εκτός από την πολυδύναμη υλοποίηση των μορφών του Merian, η οποία μπορεί επίσης να βρεθεί σε ορισμένα άλλα έργα του - π.χ. η απεικόνιση της μορφής της Αφροδίτης, η οποία μπορεί ήδη να παρατηρηθεί πολύ παρόμοια ως Natura στο χαρακτικό Integræ Naturæ speculum, Artisque imago (1617) του Merian - οι αλληγορίες των στοιχείων που περιέχονται με τις ιδιότητές τους αντανακλούν την παράδοση της αλχημικής εικαστικής γλώσσας. Οι πολικότητες του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου και οι χαρακτηριστικές αποκλίσεις αντιπροσωπεύουν στην ένωσή τους τον ύψιστο στόχο της αλχημείας.
Η ολοκλήρωση της κατάρρευσης αυτών των αντιθέτων δημιουργεί μια εννοιολογική ενότητα της χαρακτικής και αντανακλά τα όρια της γνώσης χωρίς να τα απορρίπτει. Ο δυϊσμός στέκεται έτσι στο άμεσο πεδίο δράσης της ταυτόχρονης ενότητας. Στην ουράνια και τη γήινη σφαίρα, ο μυθολογικός, ο Χριστιανικός και ο Ερμητικός συμβολισμός συμπίπτουν τελικά και σχηματίζουν ένα σύνθετο πλέγμα νοημάτων, το πεδίο εφαρμογής του οποίου είναι το άκτιστο και η επιτομή της αλχημείας σε ένα. Η αρχή της φύσης πέφτει, με την ευλογία του Θεού, στην κατεύθυνση του ανθρώπου, με το φύλλο του συστήματος να συνοψίζει όλες τις ενέργειες και την ουτοπία της αλχημείας. Η τέλεια συμμετρία των γραμμών, των μορφών και των εικονιδίων της χάραξης υποδηλώνει μια αρμονική εφικτή παγκόσμια δομή από τον μικρότερο έως τον μεγαλύτερο κρίκο και τη δυνατότητα να μπορέσουμε να την κατασκευάσουμε χάρη στην αλχημεία. Η τυπική ισορροπία της χάραξης γίνεται έτσι αισθητική έκφραση της επιθυμίας της αλχημείας να μπορέσει να αναγνωρίσει και να ελέγξει λειτουργικά το σύνολο της φύσης, καθώς και να ξεπεράσει τα όρια του αδύνατου.
Κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα ενσωματώθηκε ποικιλοτρόπως - και χωρίς το αρχικό πλαίσιο - σε άλλες εκδόσεις, το Αλχημικό Συμπαντικό Τοπίο σχεδιάστηκε για την προαναφερθείσα πραγματεία του Johann Daniel Mylius (1585-μετά το 1631), ενός ιατρού αλχημιστή με έδρα τη Φρανκφούρτη. Η πρώτη έκδοση του 1618, με την καλά μελετημένη προσπάθειά της να παρουσιάσει τη δογματική δομή της Χριστιανικής αλχημείας, μπορεί εύκολα να διακριθεί από τις μεταγενέστερες ανατυπώσεις και αντίγραφα, καθώς το φύλλο φέρει τον τίτλο In praefationem tertiam / Basilicae Philsophicae. Η προσθήκη του κειμένου της Tabula Smaragdina - κάτω από την εκτύπωση - η οποία είναι λογική από άποψη περιεχομένου, αλλά όχι πρωτότυπη, εμφανίστηκε μόνο σε μια έκδοση του 1678 (Εικ.>) και αποτελεί, εκτός από την τροποποιημένη διάταξη των συνολικά τεσσάρων μεγάλων διδακτικών πινακίδων, ένα ακόμη χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί το "πρωτότυπο" του 1618.
Ο τίτλος - Alchemistische Weltlandschaft - εισήχθη από τον Hartmut Böhme το 1993 και έκτοτε έχει γίνει ευρέως αποδεκτός. Στο πλαίσιο του παρόντος έργου, θα μιλάμε για το Αλχημικό Συμπαντικό Τοπίο, καθώς αυτό τονίζει ακόμη πιο καθαρά τη διάκριση μεταξύ υλικής και πνευματικής αλχημείας.
Yale Engel / Tess Sperber
Μετάφραση G.J.P.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου