Ο Ερμητικός Johfra - Η εισαγωγή της παρουσίασης του βιβλίου του σχετικά με τα 12 ζώδια
Σας παραθέτω ένα απόσπασμα, από ένα άλλο ενδιαφέρον βιβλίο σχετικά με τον καλλιτέχνη μας, το οποίο θα διάβαζα ως εισαγωγή στην παρουσίαση του βιβλίου, ελπίζω να το βρείτε ενδιαφέρον.
''Όταν το 1973 έλαβα την ανάθεση από την Verkerke Productions να ζωγραφίσω αφίσες με τα δώδεκα ζώδια, ήξερα ότι θα ήταν άσκοπο να προσθέσω ακόμη περισσότερα παραδείγματα στις εκατοντάδες απεικονίσεις που ήδη υπήρχαν... Επομένως, αποφάσισα να αναδείξω όσο το δυνατόν περισσότερες πτυχές των ζωδίων μέσω μιας σύντομης διαλογιστικής και στοχαστικής προσέγγισης της βασικής φιγούρας, η οποία γίνεται το κύριο σημείο συγκέντρωσης. Τα πολλά διαφορετικά σύμβολα που σχετίζονται με ένα συγκεκριμένο ζώδιο, συγκεντρωμένα σε μια αρμονική σύνθεση, θα έδιναν σε κάθε πίνακα μεγαλύτερο βάθος και θα πρόσφεραν στον θεατή περισσότερες δυνατότητες για ελεύθερες συνειρμικές συνδέσεις.''
Από: Astrology: Signs of the Zodiac (1981)
Σύμφωνα με τον Johfra, υπήρχαν κυρίως τρία εσωτεριστικά συστήματα που ενέπνευσαν τον συμβολισμό στην Αστρολογική του Σειρά:
«Αυτά τα συστήματα είναι πολύτιμοι θησαυροί από το παρελθόν μας, που προσφέρουν στον καλλιτέχνη απεριόριστες δημιουργικές δυνατότητες. Πάνω απ' όλα, τρεις μεγάλες φιλοσοφικές σχολές έχουν επηρεάσει έντονα την εσωτεριστική σκέψη στην Ευρώπη από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Μαζί, αποτελούν μια μυστική επιστήμη. Αυτές είναι: ο Νεοπλατωνισμός, ο Ερμητισμός και η Εβραϊκή Καμπάλα».
Αυτό που λέει ο Johfra εδώ για τη σειρά Zodiac ισχύει για το σύνολο των ερμητικών έργων του: όλα έχουν σχεδιαστεί για βαθύ διαλογισμό, ώστε να αποκαλύπτουν σταδιακά - μέσω εικόνων - το όραμα της κρυμμένης ενότητας που περιγράφουν ο Ερμητισμός, ο Νεοπλατωνισμός και η Καμπάλα.
Ο καλλιτέχνης πέρασε χρόνια μελετώντας αυτά τα κείμενα, τόσο στο Lectorium Rosicrucianum στην Ολλανδία όσο και μόνος του στην καλύβα του στη νότια Γαλλία. Τελικά, αφιερώθηκε στη ζωγραφική Ερμητικών εικόνων που όχι μόνο θα απεικόνιζαν αυτά τα θέματα, αλλά θα γίνονταν και οι ίδιες μέσο πνευματικής αφύπνισης.
Η επιτυχής διείσδυση στην Ερμητική του εικονογραφία φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ένα μάλλον αποθαρρυντικό εγχείρημα. Πρέπει πρώτα να εξοικειωθούμε με τα αρχαία κείμενα και τη σύνθετη γλώσσα που χρησιμοποιούν μας λέει. Όμως, όπως ο ίδιος ο Johfra σημείωσε:
«Οι βαθύτερες αλήθειες μας έρχονται μέσω μύθων και συμβόλων. Δεν μπορούν να μεταδοθούν μέσω εξήγησης ή φιλοσοφικής πραγματείας. Η αλήθεια μπορεί μόνο να υπονοηθεί και θα γίνει κατανοητή μόνο από εκείνους που την γνωρίζουν ήδη σε κάποιο βαθμό. Ένα τέτοιο σπόρο γνώσης βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα σε όλους μας».
Και προσθέτει.
«Ένα πραγματικά καθολικό και αρχετυπικό σύμβολο σκάβει βαθύτερα, αγγίζει τον άνθρωπο στον ασυνείδητο πυρήνα του, όπου τον αναγνωρίζει από μέσα.»
Οι παράξενες συνθέσεις συμβόλων στα έργα του μας προκαλούν την περιέργεια. Ευχαριστούν το μάτι και μας τραβούν. Έτσι, για να τα κατανοήσουμε καλύτερα, αναλαμβάνουμε ελεύθερα μια αναζήτηση κατανόησης, ανακαλύπτοντας σε αυτό το κείμενο και σε άλλα ορισμένα αποσπάσματα που διασαφηνίζουν τις εικόνες, καθιστώντας τις διαφανείς ως προς την υπερβατική πηγή τους.
Οι Ερμητικοί φιλόσοφοι συμφωνούν ότι η αρχική μας έλξη προς ένα σύμβολο είναι, στην πραγματικότητα, ένα είδος αναγνώρισης. Μας ελκύει η εικόνα επειδή μας δείχνει κάτι που κάποτε γνωρίζαμε, αλλά είχαμε ξεχάσει.
Ορισμένα βασικά έργα από την Ερμητική περίοδο του Johfra έχουν αυτή την αρχικά ενδιαφέρουσα ιδιότητα. Προσελκύουν το βλέμμα ξανά και ξανά, μέχρι που, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, γίνονται αντικείμενα διαλογισμού. Για τον ίδιο τον καλλιτέχνη, ο οποίος περνούσε πολλές ώρες κάθε μέρα κοιτάζοντας τις εικόνες καθώς τις αποτύπωνε, αυτή η πρακτική του «διαλογισμού πάνω στις εικόνες» προέκυψε φυσικά. Κατά τη διαδικασία της ζωγραφικής της σειράς Zodiac, ο Johfra έγραψε ότι «καθώς δούλευα, κάθε πίνακας γινόταν μια πράξη διαλογισμού».
Τα Ερμητικά έργα του Johfra πρέπει να προσεγγίζονται με αυτόν τον τρόπο: ως εικόνες για διαλογισμό. Όσο πιο βαθιά διεισδύουμε στα σύμβολα και στα επεξηγηματικά κείμενά τους, τόσο περισσότερο θα ανακαλύπτουμε το σιωπηρό Ερμητικό τους μήνυμα: ότι το να γνωρίζουμε τον εαυτό μας σημαίνει να θυμόμαστε τις ξεχασμένες μας ρίζες στο θείο. «Ο άνθρωπος που έχει μάθει να γνωρίζει τον εαυτό του θα ανακαλύψει ταυτόχρονα από πού προέρχεται», είπε ο Πλωτίνος (Εννεάδες VI. 9. 7). Και ο Ποιμάνδρης πρόσθεσε: «Αυτός που έχει κατανοήσει τον εαυτό του, προχωρά προς τον Θεό» (CH I. 21). Οι εικόνες του Johfra χρησιμεύουν για να μας μυήσουν σε αυτή την οδό.
L. Caruana
Μετάφραση G.J.P.