Theosophy: History of a Pseudo-Religion του René Guénon. Κεφ. 3 Η Θεοσοφική εταιρία και ο Ροδοσταυρισμός

Theosophy: History of a Pseudo-Religion του René Guénon. 

Κεφ. 3 Η Θεοσοφική εταιρία και ο Ροδοσταυρισμός

Το 1876, ο Olcott γράφει στον Stainton Moses ότι είναι δεόντως εγγεγραμμένος ως δόκιμος στην Αδελφότητα, ότι βρίσκεται "εδώ και πολύ καιρό σε προσωπική επαφή μέσω ταχυδρομείου" με τους ηγέτες της και ότι του έχουν γράψει σχετικά με "ορισμένα πράγματα που η κυρία Blavatsky δεν υποψιάζεται καν ότι γνωρίζει". Τι είδους "Αδελφότητα" εμπλέκεται εδώ; Σίγουρα δεν είναι η "H B of L, nor ούτε μπορεί να είναι ούτε η Arya Samaj, με την οποία η τελική συμμαχία συνήφθη μόλις τον επόμενο χρόνο, και δεν υπήρχε ακόμη κανένα ζήτημα για την περίφημη "Μεγάλη Λευκή Στοά" ή την "Αδελφότητα του Θιβέτ", αλλά οι όροι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν αρκετά ασαφείς ώστε να αφήνουν περιθώρια για όλη την επακόλουθη σύγχυση, είτε σκόπιμη είτε όχι. Σε μια άλλη επιστολή που απευθυνόταν λίγο αργότερα στον ίδιο αποδέκτη -από την οποία φαίνεται να προκύπτει ότι ο Μωυσής είχε συμφωνήσει να εισέλθει στην εταιρεία στην οποία ανήκε ο Όλκοτ, διαβάζουμε τα εξής:

Εκφράζοντας τα συγχαρητήριά μου, θα ήθελα να ρωτήσετε τον Imperator αν θα μπορούσε να κάνει κάτι με ψυχολογικό τρόπο [sic] προκειμένου να εμποδίσει την κυρία Μπλαβάτσκυ να πάει στην Ινδία. Είμαι πολύ ανήσυχος γι' αυτό. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα ο ίδιος .... Οι συκοφαντίες που κυκλοφορούν εδώ και στην Ευρώπη την έχουν αποθαρρύνει τόσο βαθιά ... που φοβάμαι ότι μπορεί να την χάσουμε. Αυτό μπορεί να είναι κάτι ασήμαντο για τους πνευματιστές, αλλά είναι κάτι σημαντικό για εμάς τους τρεις .... Ρωτήστε τον Imperator τι προτείνω .... Φαίνεται να είναι ένα σοφό πνεύμα και ίσως να είναι ένα ισχυρό πνεύμα. Ρωτήστε τον αν είναι πρόθυμος και ικανός να μας βοηθήσει .... Έχουμε εδώ μια κυρία Thompson, μια πλούσια χήρα με περιουσία επτά εκατομμυρίων δολαρίων, η οποία προετοιμάζει το έδαφος για τη Mme Blavatsky. Η κυρία αυτή προσφέρει τα χρήματά της και όλα τα υπόλοιπα για να πάει στην Ινδία, δίνοντάς της έτσι την ευκαιρία να μελετήσει και να δει με τα μάτια της .... Μην ξεχνάτε τον Imperator.

Αυτή τη φορά έχουμε επίσημη απόδειξη ότι η κυρία Μπλαβάτσκυ δεν είχε πάει ποτέ στην Ινδία πριν από την παραμονή της στην Αμερική. Ωστόσο, ήταν επιθυμία της να πάει εκεί επειδή ένιωθε την ανάγκη "να μελετήσει και να δει με τα μάτια της, απόδειξη ότι δεν ήταν τόσο "μυημένη" και δεν είχε φτάσει ακόμη στο σημείο να έχει ένα σύνολο σταθερών και σταθερών πεποιθήσεων. Ωστόσο, υπήρχε εκείνη την εποχή μια επιρροή της οποίας οι Olcott και Stain ton Moses ήταν οι φορείς και η οποία ήταν αντίθετη με την αναχώρηση της Mme Blavatsky για την Ινδία, και δεν ήταν επομένως ούτε η επιρροή του Arya Samαj ούτε η επιρροή οποιασδήποτε άλλης ανατολικής οργάνωσης.

Τώρα γιατί ο Όλκοτ λέει "για τους τρεις μας"; Ο ίδιος και ο ανταποκριτής του -δηλαδή μόνο δύο- ο τρίτος θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αυτός ο αυτοκράτορας, την υποστήριξη του οποίου ζητάει τόσο επίμονα. Ποιο ήταν αυτό το μυστηριώδες ον; Προφανώς, ήταν ένα "πνεύμα" που εκδηλωνόταν στον κύκλο που διηύθυνε ο Stainton Moses και ο φίλος του Dr Speer. Αλλά αυτό που είναι παράξενο και μπορεί να αποτελέσει κλειδί για πολλά πράγματα είναι ότι αυτό το "πνεύμα" διεκδικεί το όνομα, ή μάλλον τον τίτλο, του Imperator, δηλαδή τον τίτλο του επικεφαλής μιας Αγγλικής μυστικής εταιρείας, του Τάγματος της Χρυσής Αυγής στο Εξωτερικό.

Αυτό το Τάγμα ισχυρίζεται ότι είναι μια " εταιρεία αποκρυφιστών που μελετούν την ύψιστη πρακτική μαγεία", η οποία "λειτουργεί παράλληλα με τον αληθινό Ροδοσταυρισμό". Υπάρχουν τρεις επικεφαλής αξιωματούχοι: ο Imperator, ο Praemonstrator και ο Cancellarius.Το ίδιο αυτό Τάγμα είναι στενά συνδεδεμένο με την Societas Rosicruciana στην Αγγλία, που ιδρύθηκε το 1867 από τον Robert Wentworth Little, έχει εννέα βαθμίδες που χωρίζονται σε τρεις τάξεις, οι αρχηγοί της είναι τρεις στον αριθμό, όπως εκείνοι της Χρυσής Αυγής, και κατέχουν τον τίτλο του Μάγου.

Η Societas Rosicruciana δέχεται ως μέλη μόνο τέκτονες που κατέχουν το βαθμό του Master και ο αριθμός τους περιορίζεται σε 144, εκτός από τα επίτιμα μέλη. Διαθέτει τέσσερα "Κολλέγια", εγκατεστημένα στο Λονδίνο, το Γιορκ, το Μπρίστολ και το Μάντσεστερ. Μια παρόμοια οργάνωση υπάρχει στη Σκωτία από το 1877 και ένας άλλος κλάδος ιδρύθηκε στην Αμερική το 1880, πρόκειται για δύο κλάδους της Αγγλικής Εταιρείας, αν και διοικητικά είναι ανεξάρτητοι.

Μια επιστολή προς τον διευθυντή της Θεοσοφικής Επιθεώρησης Lucifer τον Ιούλιο του 1889 από τον κόμη MacGregor Mathers, ο οποίος ήταν τότε γραμματέας του Μητροπολιτικού Κολλεγίου της Societas Rosicruciana και μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου της Αγγλίας, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: 

Η Εταιρεία του μελετά τη δυτική παράδοση ....Η γνώση όσον αφορά την πρακτική είναι προνόμιο των υψηλότερων μυημένων, οι οποίοι την κρατούν μυστική, όλοι οι Αδελφοί κρατούν μυστικό τον βαθμό τους. Η Θεοσοφική Εταιρεία διατηρεί φιλικές σχέσεις μαζί τους .... Οι Ερμητικοί μαθητές της Ροδοσταυρικής G.D. [Χρυσή Αυγή] είναι, τρόπον τινά, οι εκπρόσωποί της στο εξωτερικό.

Ο κύριος στόχος πίσω από τη δημοσίευση αυτού του είδους μανιφέστου ήταν να αποκηρύξει ένα συγκεκριμένο "Τάγμα της Δρόσου και του Φωτός" ( Ordo Roris et Lucis), μια άλλη αποκαλούμενη Αγγλική Ροδοσταυρική κοινότητα που αναφέρθηκε νωρίτερα στην ίδια ανασκόπηση. 3 Αυτή η εταιρεία βρισκόταν σε άμεσο ανταγωνισμό με τη Χρυσή Αυγή και τη Societas Rosicruciana, και τα μέλη της, που ήταν κυρίως πνευματιστές, κατηγορήθηκαν ότι ασκούσαν "μαύρη μαγεία", ακολουθώντας ένα έθιμο που είναι στην πραγματικότητα ευρέως διαδεδομένο στους θεοσοφικούς κύκλους, όπως θα δούμε αργότερα.

Η επιστολή του κόμη MacGregor φέρει τα ακόλουθα συνθήματα: Sapiens dominabitur astris-Deo duce, comite ferro Non omnis moriar-Vincit omnia veritas- περιέργως, το τελευταίο αυτό σύνθημα είναι επίσης το σύνθημα της "H B of L", ενός δεδηλωμένου εχθρού της Θεοσοφικής Εταιρείας και της Societas Rosicruciana. Η επιστολή τελειώνει με αυτές τις λέξεις που προσδίδουν επίσημο χαρακτήρα: "Δημοσιεύεται με εντολή του Superior Sapere Aude, Cancellarius in Londinense", ακολουθούμενη από αυτό το μάλλον αινιγματικό υστερόγραφο: "Επτά ειδήμονες που κατέχουν το ελιξίριο της μακράς ζωής είναι σήμερα εν ζωή και συναντώνται κάθε χρόνο σε διαφορετική πόλη.

Ήταν ο Imperator του G.D. ένας από αυτούς τους μυστηριώδεις "επτά adepts"; Αυτό είναι πολύ πιθανό, και έχουμε ακόμη και άλλες ενδείξεις που τείνουν να το επιβεβαιώσουν, αλλά ο "Superior Sapere Aude" μπορεί να μην είχε εξουσιοδοτήσει πιο σαφείς αποκαλύψεις για το θέμα αυτό.

Ο συγγραφέας της παραπάνω επιστολής, ο οποίος πέθανε πριν από λίγα χρόνια, ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός ενός άλλου ΜακΓκρέγκορ, εκπροσώπου του Τάγματος της Χρυσής Αυγής στο Εξωτερικό στη Γαλλία και επίσης μέλος της Θεοσοφικής Εταιρείας. Το 1899 και το 1903, έγινε κάποια φασαρία στο Παρίσι σχετικά με τις προσπάθειες που έκαναν ο κύριος και η κυρία MacGregor Mathers να επαναφέρουν τη λατρεία της Ίσιδας υπό την αιγίδα του αποκρυφιστή συγγραφέα Jules Bois, προσπάθειες που εξάλλου ήταν μάλλον φανταστικές αν και στην εποχή τους είχαν κάποια επιτυχία ως περιέργεια. 

Μπορούμε να προσθέσουμε ότι η κυρία MacGregor, η "Μεγάλη Ιέρεια Anari", είναι αδελφή του [Henri] Bergson. Το επισημαίνουμε αυτό ως δευτερεύουσα πληροφορία χωρίς να επιθυμούμε να βγάλουμε συμπεράσματα, αν και σε ένα σημείο μπορεί αναμφισβήτητα να υπάρχει κάτι περισσότερο από μια απλή ομοιότητα μεταξύ των τάσεων του Θεοσοφισμού και εκείνων της φιλοσοφίας του Bergson.

Κάποιοι έχουν προχωρήσει ακόμη περισσότερο. Έτσι, σε ένα άρθρο σχετικά με μια διαμάχη για τον Bergsonism, ο Georges Pecoul γράφει ότι:

Οι θεωρίες της Θεοσοφικής Εταιρείας μοιάζουν τόσο παράξενα με εκείνες του Bergson που μπορεί κανείς να αναρωτηθεί αν δεν προέρχονται και οι δύο από μια κοινή πηγή και αν ο Bergson, ο Olcott, ο Leadbeater, η κυρία Blavatsky και η Annie Besant πήγαν όλοι στη σχολή του ίδιου Mahatma, του Koot Hoomi ή... κάποιου άλλου. 6 [Και προσθέτει] Φέρνω αυτό το πρόβλημα στην προσοχή των ερευνητών, η λύση του θα μπορούσε ίσως να ρίξει πρόσθετο φως στην πολύ μυστηριώδη προέλευση ορισμένων ρευμάτων της σύγχρονης σκέψης και στη φύση των "επιρροών" που δέχονται όλοι τους -συχνά ασυνείδητα- και οι οποίες είναι οι ίδιες φορείς διανοητικών και πνευματικών επιρροών.

Σίγουρα συμφωνούμε με τον Pecoul όσον αφορά αυτές τις "επιρροές" και μάλιστα πιστεύουμε ότι ο ρόλος τους είναι τόσο σημαντικός όσο και γενικά ανυποψίαστος. Άλλωστε, ποτέ δεν είχαμε καμία αμφιβολία για τις συγγένειες του Μπεργκσονισμού με τα "νεοπνευματιστικά" κινήματα, και δεν θα μας εξέπληττε καν να δούμε τον Μπεργκσον, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ουίλιαμ Τζέιμς, να καταλήγει τελικά στον πνευματισμό. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε ιδιαίτερα εντυπωσιακές αποδείξεις σε μια φράση από την Energie Spirituelle, το τελευταίο βιβλίο του Bergson, στην οποία, ενώ παραδέχεται ότι "η ίδια η αθανασία δεν μπορεί να αποδειχθεί πειραματικά", δηλώνει ότι "αυτό θα ήταν ήδη κάτι, θα σήμαινε μάλιστα πολλά για να μπορέσουμε να αποδείξουμε σε πειραματικό επίπεδο την πιθανότητα επιβίωσης για ένα χρονικό διάστημα X.

Αυτό ακριβώς δεν ισχυρίζονται ότι κάνουν οι πνευματιστές; Πριν από μερικά χρόνια ακούσαμε μάλιστα ότι ο Bergson ενδιαφερόταν ενεργά για "πειράματα" αυτού του είδους, παρέα με διάφορους διάσημους επιστήμονες μεταξύ των οποίων, όπως μας είπαν, ήταν ο καθηγητής d'Arsonval και η κυρία Curie. Θα θέλαμε να πιστεύουμε ότι η πρόθεσή του ήταν να μελετήσει αυτά τα πράγματα όσο το δυνατόν πιο "επιστημονικά", αλλά πόσοι άλλοι άνδρες της επιστήμης -όπως ο William Crookes και ο Lombroso, αφού ξεκίνησαν με αυτόν τον τρόπο, "μεταστράφηκαν" στο πνευματιστικό δόγμα! Ποτέ δεν μπορεί να ειπωθεί πολύ συχνά πόσο επικίνδυνα είναι αυτά τα πράγματα, σίγουρα, ούτε η επιστήμη ούτε η φιλοσοφία μπορούν να παράσχουν επαρκή εγγύηση για να μπορέσει κανείς να τα χειριστεί ατιμώρητα.

Επιστρέφοντας τώρα στον Ροδοσταυρισμό, ο οποίος μπαίνει για πρώτη φορά στην εικόνα εδώ και ο οποίος ήταν ο λόγος για αυτή την παρέκβαση, θα επισημάνουμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις στο Theosophist και στα βιβλία του ο Όλκοτ έγραψε ότι η κυρία Μπλαβάτσκυ φορούσε πάντα ένα κόσμημα Ροδόσταυρου "το οποίο είχε λάβει από έναν adept". Ωστόσο, όταν βρισκόταν υπό την επιρροή του "H B of L", ο Όλκοτ περιφρονούσε μόνο τους σύγχρονους Ροδόσταυρους. Έγραψε στον Stainton Moses το 1875 ότι:

Η Αδελφότητα [του Ροδόσταυρου], που θεωρείται ο ενεργός κλάδος του αληθινού Τάγματος, εξαφανίστηκε με τον Καλιόστρο, όπως ακριβώς εξαφανίστηκε ο [operative] τεκτονισμός με τον Wren".

Εδώ, οι λέξεις "ενεργός κλάδος του αληθινού Τάγματος" αναφέρονται σε ένα απόσπασμα από τις διδασκαλίες του "H B of L.".Χ." όπου αναφέρεται ότι:

ο όρος "Ροδόσταυρος" δεν υποδηλώνει ολόκληρο το Τάγμα, αλλά μόνο εκείνους που έλαβαν τις πρώτες διδασκαλίες στο θαυμαστό σύστημά του, αυτό είναι μόνο ένα συνθηματικό με το οποίο οι Αδελφοί διασκεδάζουν και συγχρόνως ξεγελούν τον κόσμο.

Δεν είναι πρόθεσή μας εδώ να υπεισέλθουμε στις διαμάχες που σχετίζονται με την προέλευση και την ιστορία του αληθινού και του ψεύτικου Ροδόσταυρου. Πρόκειται για πραγματικούς γρίφους που δεν έχουν ποτέ επιλυθεί ικανοποιητικά και για τους οποίους οι συγγραφείς που ισχυρίζονται ότι είναι περισσότερο ή λιγότερο Ροδόσταυροι δεν φαίνεται να γνωρίζουν πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον. Γράφοντας αυτά τα τελευταία λόγια, έχουμε ιδιαίτερα στο μυαλό μας τον Δρ Franz Hartmann, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Θεοσοφική Εταιρεία όταν η έδρα της μεταφέρθηκε στην Ινδία, και με τον οποίο η κυρία Μπλαβάτσκυ δεν φαίνεται να είχε πάντα τις καλύτερες σχέσεις, όπως θα δούμε σε σχέση με την υπόθεση της Εταιρείας Ψυχικής Έρευνας. Το άτομο αυτό, που γεννήθηκε το 1838 στο Donauwerth της Βαυαρίας, ισχυριζόταν ότι ήταν Ροδόσταυρος, αλλά άλλου κλάδου από τις Αγγλικές Εταιρείες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αν θέλουμε να τον πιστέψουμε, είχε "ανακαλύψει" μια Αδελφότητα του αληθινού Ροδόσταυρου στο Κέμπτεν, μια πόλη διάσημη για τα στοιχειωμένα σπίτια της, όπου πέθανε το 1912. Στην πραγματικότητα, πιστεύουμε ότι πρόκειται μόνο για έναν μύθο που προσπάθησε να τεκμηριώσει για να δώσει την εντύπωση μιας σοβαρής βάσης σε ένα συγκεκριμένο "Τάγμα του Εσωτερικού Ροδόσταυρου", το οποίο προωθούσε. Αυτός ο Δρ Χάρτμαν δημοσίευσε αρκετά έργα!' τα οποία δεν έτυχαν τόσο καλής υποδοχής από τους ηγέτες της Societas Rosicruciana στην Αγγλία, παρόλο που και αυτοί ήταν Θεόσοφοι.