Alchymia Archetypica :
Θεουργία, Εσωτερική Μεταμόρφωση και Ιστοριογραφία της Αλχημείας από τον Hereward Tilton
Αυτή η αντίληψη του δέκατου ένατου αιώνα για την αλχημεία ως μια λίγο πολύ αποκλειστικά πνευματική, υποκειμενική επιδίωξη προέκυψε ως φυσικό επακόλουθο της προόδου της επιστήμης του Διαφωτισμού και της κατάρρευσης των εργαστηριακών αλχημικών παραδειγμάτων, ιδίως της μείωσης της αξιοπιστίας της μετατροπής των μετάλλων. Ως εκ τούτου, οι απόψεις των Blavatsky, Wilder και Hitchcock αποτελούν µέρος µιας ευρύτερης µεταδιαφωτιστικής επανεκτίµησης των εσωτεριστικών παραδόσεων που χαρακτηρίζουν τον αποκρυφισµό του δέκατου ένατου αιώνα, η οποία συνδέεται µε µια σημαντική ύφεση στην πρακτική της εργαστηριακής αλχηµείας. Είναι σαφές ότι αυτή ήταν μια σχετικά καθυστερημένη εξέλιξη. Όπως θα δούμε, μεταξύ των μασονικών ανώτερων βαθμίδων η "πνευματική αλχημεία" συνυπήρχε με μια εργαστηριακή αλχημεία που διατηρήθηκε σε σχετικά μεγάλη κλίμακα μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου όγδοου αιώνα.
Παρ' όλα αυτά, η Ελευθεροτεκτονική οικειοποίηση του αλχημιστικού συμβολισμού (όπως τη συναντάμε, για παράδειγμα, στη Rite Ecossais philosophique, βλ. Bogdan 2007:107-120) αποτέλεσε αναμφίβολα σημαντική πηγή για την πνευματική αλχημεία του δέκατου ένατου αιώνα. Ο Hitchcock, γιος ενός επιφανούς μασόνου του Βερμόντ, συγκρίνει ρητά την αντίληψή του για την πνευματική αλχημεία ως ένα συγκαλυμμένο δόγμα ηθικής κάθαρσης και αναγέννησης με τη "μυστική γλώσσα" του τεκτονισμού, που χρησιμοποιούνταν για να επικοινωνούν "μεταξύ των μυημένων, δόγματα για τα οποία είχαν πάρει "όρκο" να μην μιλήσουν άμεσα" (Hitchcock 1857: 151). Η επιρροή του τεκτονισμού είναι επίσης εμφανής στο έργο μιας άλλης εκπροσώπου της αποκλειστικά πνευματικής ερμηνείας της αλχημείας, της Mary Anne Atwood (1817-1910). Στο ανώνυμα δημοσιευμένο έργο της Suggestive Inquiry into the Hermetic Mystery
(1850), η Atwood πρότεινε ότι ο αλχημικός συμβολισμός αντανακλούσε μια υπολογισμένη προσπάθεια παραπλάνησης όσων αναζητούσαν στον εξωτερικό κόσμο μια τελειότητα που βρισκόταν μόνο μέσα στον άνθρωπο. Βασιζόμενη στις διδασκαλίες του ζωικού μαγνητισμού, προσπάθησε να δείξει ότι "ο άνθρωπος [...] είναι το πραγματικό εργαστήριο της ερμητικής τέχνης, η ζωή του το αντικείμενο, το μεγάλο αποστακτήριο, το πράγμα που αποστάζει και το πράγμα που αποστάζει, και η Αυτογνωσία [...] είναι η ρίζα κάθε αλχημικής παράδοσης" (153). Είναι ενδεικτικό ότι περιγράφει επίσης την αλχημική τέχνη ως ένα είδος Ελευθεροτεκτνισμού", δηλώνοντας ότι η προσπάθεια των αλχημιστών να τελειοποιήσουν τη Φύση και να οικοδομήσουν ένα "αθάνατο οικοδόμημα του Φωτός" θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο από έναν "Master Mason" ή "Μεγάλο Αρχιτέκτονα" (460). Στο τέλος του Suggestive Inquiry διαφημίζεται ένα άλλο έργο της Άτγουντ: ένα ποίημα για τον αλχημιστικό συμβολισμό στο οποίο "οι μασονικοί τύποι θεωρούνται συγκαλυμμένες αναφορές στην Ερμητική Τέχνη" (533). Το ποίημα αυτό δεν δημοσιεύθηκε ποτέ και μάλιστα, για λόγους που δεν είναι ακόμη απολύτως σαφείς, η Άτγουντ ονόμασε τα περισσότερα αντίτυπα της Suggestive Inquiry και τα κατέστρεψε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου